Etiketa: euskara

Badalab

Posted on by markel

Badalab hizkuntza berrikuntzako laborategiak proiektua aurkeztu du gaur Errenterian. Ezaugarri berritzaileak erakutsi ditu aurkezpenean bertan, besteak beste ekosistema indartsua eta egiteko molde ez-ohikoak. Europan ez dago antzekorik.

Sorrera beretik da berezia hizkuntza berrikuntzako laborategia. Etorkizuna Eraikiz ekimena bera baino lehenago abiatu zen gogoeta prozesu bat, Gipuzkoako Foru Aldundiko Hizkuntza Berdintasuneko zuzendaritzak sustatu zuena. Helburua zen euskara biziberritzeko erakunde publiko eta eragile sozialen artean biziberritze prozesua bera eraginkorrago bihurtzeko bidea aurkitzea. Ibilbide horrek topo egin zuen Etorkizuna Eraikizeko errei nagusiarekin, eta hor hizkuntza eta berrikuntza uztartuko zituen erreferentzia zentro bat kokatzeko aukera antzeman zen.

2018tik hona abian da laborategiaren helburuen eta diseinuaren inguruko gogoeta –Langunek, Elhuyarrek, Emunek eta Soziolinguistika Klusterrarekin gidatu dute, Aldundiarekin batera–, gainontzeko erakundeen eta euskalgintzako ordezkarien partaidetzarekin. 2020-2021 eratze lanetan eman ziren eta 2022an gorpuztu dira laborategiaren gida estrategikoa eta ekintza plana, hori kudeatuko duen lantaldea eta ekosistema, eta laborategia bere baitan hartuko duen espazio fisikoa, Errenteriako Madalen kalearen 27an.

Euskerazko textu zaharrean

Posted on by markel

Abenduaren 3an, Euskararen egunean, Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan (Oñati) aurkitutako euskarazko maitasun poema zahar bat aurkeztu dugu. Testua euskara arkaikoan idatzita dago.

Gipuzkoako Probintziako Artxibo Historikoan diharduten pertsonen, artxiboko langileen, historialarien eta filologoen lanari esker aurkitu, identifikatu eta nabarmendu ahal izan da Azkoitiko notario-protokolo batean zegoen euskaraz idatzitako testu zahar bat.

Azken aurkikuntza honen berri ematea bereziki pozgarria bilakatzen da Euskararen Nazioarteko Egunean. Altxor bat da, baina ez giltzapean gordeta edukitzeko horietakoa, euskararen azterketan sakontzeko aukera baizik. Gure hizkuntzaren bilakaerari buruzko ikerketan eta ezagutzan aurrera egitea da hizkuntzaren etorkizuna bermatzeko ahaleginean izan dezakegun oinarririk sendoena. Eskuizkribu honek argi berria eskainiko du zeregin horretan.

Kilometroak 2020

Posted on by markel

Gipuzkoako Foru Aldundian bilera egin dugu Kilometroak Gipuzkoako ikastolen jaiaren ordezkariekin, Gipuzkoako herritarrei egoera zail eta ezohiko honetan euskararen aldeko konpromisoa eta jarrera aktiboa izateko deia egiteko.

COVID-19ak eragindako krisialdiak gogorarazi digu zeinen garrantzitsua den komunitate gisa jokatzea aurrean ditugun desafio eta arazoen aurrean. Kilometroak egitasmoak, aurten amaierako jairik izango ez badu ere, balio horretan jartzen du azpimarra. Hizkuntza komunitate gisa ere oinarrizkoa da elkarlana, euskara biziberritzen segi nahi badugu.

Aro berri bat hasi du 2020an Kilometroak ikastolen festak, azken 42 urtetan garatutako eredua gainditu asmoz. Hori dela eta, pandemiaren ondorioen eraginez modu mugatuan izan bada ere, ziklo gisa garatu da aurten, Korri, punpa, ttak. lelopean eta Amasa-Villabona eta Zizurkileko ikastolak antolatuta. Kilometroak eguneko festarik ez da izango aurten, beraz, baina horren ordez Kilometroak Astea antolatu dute, hainbat ekimenen bitartez egitarau bat osatzeko. Urriaren 4an Amasa-Villabona eta Zizurkilgo komunitateari zuzendutako ekitaldi instituzionala ospatuko da hala ere.

 

Euskararen balio ekonomikoa

Posted on by markel

Gipuzkoan euskarak duen eragin ekonomikoa eta hizkuntzen industriak EAEn duen egoera aztertu dituen txostenaren emaitzak ezagutzera eman ditugu Etorkizuna Eraikiz gunean, lurraldeko Euskararen Foroak legealdi honetan egindako lehen bilkura probestuz. Gipuzkoako barne-produktu gordinaren % 5,34 dago euskararekin lotuta, eta EAEko % 4,59.

Hizkuntzen tratamenduarekin zerikusia duten produktu eta zerbitzuak diseinatzeaz, ekoizteaz eta merkaturatzeaz arduratzen den jarduera-sektorea da hizkuntzen industria. Mundu mailan garrantzi handia hartzen ari da sektorea, batez ere globalizazioaren eta teknologia berrien eraginez. Euskal Herrian, azken bi hamarkadetan, arlo horretan lanean ari diren ikerketa-talde, enpresa eta erakunde ugari sortu dira.

No le entiendo, hábleme en castellano

Posted on by markel

La anécdota que voy a relatar ocurrió hace pocas semanas en una gasolinera de la N-1 entre Donostia y Beasain.

Un joven donostiarra muy concienciado con los derechos lingüísticos de la ciudadanía vasca llenó el depósito de su automóvil y se acercó al mostrador del interior de la gasolinera para realizar el pago. Se dirigió al cajero en euskara: “hirugarrena mesedez”. El cajero le respondió “no le entiendo, hábleme en castellano por favor”. Continue reading “No le entiendo, hábleme en castellano”

Euskararen erabilpena

Posted on by markel

Herri honetan bizi garenok argi eta garbi ikusten dugu euskara azken hiru hamarkadetan nabarmenki biziberritu dela. Gipuzkoan, esate baterako, bere burua euskalduntzat dutenen kopurua 1981ean %40a izatetik 2006an %53a izatera pasatu da. Hala ere, ez gara gai izan erabilera maila berean hazteko.

Kontuan izan behar dugu, gainera, kultur eta komunikabideen eskaintzaren garapena eta, batez ere, komunikazio eta informazio teknologiekin zerikusia duen oro ingelesez eta gazteleraz bideratzen dela, eta horretan euskarak baldintza okerragoetan lehiatzen duela.

Horregatik, eta garbi izanik euskarak gure etorkizunaren oinarri nagusienetarikoa izan behar duela, euskararen ezagutza handitzearen eta bere erabilera sektore dinamikoenen artean bultzatzea ezinbestekotzat jotzen dut, batez ere gazteen artean. Pertsonalki asko kezkatzen nau gai honek. Gure lehentasunetako bat izan behar du eta arreta handia eskaini nahi diot datozen urteetan.

Erreala euskararekin bat

Posted on by markel

Aunque decirlo sea, a veces, un tópico, en nuestro caso no es sino constatar la realidad. La Real es para Gipuzkoa más que un club de futbol. La Real forma parte de nuestra identidad como guipuzcoanos, es un punto de encuentro por encima de diferencias.

Para todos, pero muy especialmente para los más jóvenes, la Real representa unos valores que encarnan las mejores cualidades de Gipuzkoa: el esfuerzo, la humildad, el entusiasmo, el trabajo en equipo. Y también el amor por el euskara.

La Real vive unos momentos decisivos. Estamos en la txanpa final para conseguir lo que todos ansiamos. Es ahora, más que nunca cuando la Real necesita el apoyo y el impulso de Gipuzkoa, de todos y todas, en lo material y en lo anímico. Es la hora de empujar.

Por eso hemos elegido este momento para hacer público el compromiso de la Diputación Foral de Gipuzkoa. La próxima temporada la Real llevará en sus camisetas el lema “GIPUZKOA euskararekin bat”. Este compromiso publicitario supone un importante impulso económico para la Real. Por su parte conlleva una serie de compromisos dirigidos ala transmisión de valores hacia la sociedad guipuzcoana. Pero además de todo esto, este acuerdo, lanza también un mensaje claro en este momento “ Aupa Real, estamos contigo. Entre todos, a primera!!”.

Uzturre Fundazioan euskarari buruzko hitzaldia

Posted on by markel

Hitzaldi osoa hemen daukazue. BIDEOA. Edozein kasutan, bertan egin nituen bi aipamen ez dira testu horretan agertzen, eta hemen ipintzen dizkizuet.

Joan Mari Torrealdaik idatzitako “El libro negro del euskera” liburutik ateratakoak dira.

Euskarak historikoki izan duen atzerakadaren bi arrazoi nagusiak agertu nahi nituzke:

a) Espainiar eta frantziar estrategia uniformatzailea: Errege bat, moneta bat, hizkuntza bat. Adibide bat:

PELIGROSO UN OBISPO DE HABLA VASCA. 1861

“Memoria o consideraciones sobre la reunión de las tres provincias vascongadas en un solo Obispado, con la silla episcopal en Vitoria” que envía el abad electo de Santo Domingo de la Calzada –Justo Barbagero- al Ministro de Gracia y Justicia, con fecha 5 de agosto de 1861.

“Teniendo los vascongados Obispo de su habla, Cabildo y párroco de su habla, se aferrarán más y más en ella, tratarán de extenderla por los límites de las tres provincias, ganando el terreno perdido, y haciendo de ella una lengua nacional; y si a esto se agrega la mayor afición que cobrarán a sus costumbres, tradiciones, fueros, que en cierto modo se autorizan y sancionan, se habrá contribuido a formar en España una nacionalidad distinta, y una base de separación política para los que más adelante quisieran invocar el principio de las nacionalidades”.

(herrialdeak zatituta): “Se habrán hermanado la conveniencia y el derecho, los intereses de la Religión y los del Estado”
b) Euskaldunon kontzientzia falta. Adibide bat: nire herrikoa da, eta Torrealdairen liburuan agertzen den lehen erasoa. “Ohore” ikaragarria beasaindarrontzat.

ANILLO Y CASTIGO. 1730

Cláusula estipulada entre el pueblo y el maestro de Beasain, el día 9 de enero de 1730.

“Y que no les permita hablar en vascuence sino en castellano, poniendo anillo y castigándoles como merecen”.

Ondorioa: egitura politikoa eta herri kontzientzia BIAK dira ezinbestekoak hizkuntza batek (eta herri batek) bizirauteko.